Tre¶æ: Dz.U.2012.740 ROZPORZ¡DZENIE MINISTRA ZDROWIA1) z dnia 28 czerwca 2012 r. w sprawie sposobu stosowania i dokumentowania
zastosowania przymusu bezpo¶redniego oraz dokonywania oceny zasadno¶ci jego
zastosowania (Dz. U. z dnia 29 czerwca 2012 r.)
Na podstawie
art. 18 ust. 11 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego
(Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375) zarz±dza siê, co nastêpuje: § 1. Rozporz±dzenie okre¶la sposób: 1)
stosowania przymusu bezpo¶redniego wobec osoby z zaburzeniami psychicznymi; 2)
dokumentowania zastosowania przymusu bezpo¶redniego; 3) dokonywania
oceny zasadno¶ci zastosowania przymusu bezpo¶redniego. § 2. Zastosowanie przymusu
bezpo¶redniego mo¿e nast±piæ z u¿yciem wiêcej ni¿ jednego ¶rodka spo¶ród
wymienionych w art. 3 pkt 6 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie
zdrowia psychicznego, zwanej dalej "ustaw±". § 3. Przymus bezpo¶redni mo¿e trwaæ
tylko do czasu ustania przyczyn jego zastosowania. § 4. 1. Lekarz zleca zastosowanie
przymusu bezpo¶redniego w formie unieruchomienia lub izolacji na czas nie
d³u¿szy ni¿ 4 godziny. 2. Je¿eli
nie jest mo¿liwe uzyskanie natychmiastowej decyzji lekarza, o zastosowaniu
przymusu bezpo¶redniego w formie unieruchomienia lub izolacji decyduje i
nadzoruje osobi¶cie jego wykonanie pielêgniarka, zawiadamiaj±c o tym
niezw³ocznie lekarza. 3. W
szpitalu psychiatrycznym niezw³ocznie po otrzymaniu informacji, o której mowa w
ust. 2, lekarz, po osobistym badaniu osoby z zaburzeniami psychicznymi,
zatwierdza zastosowanie przymusu bezpo¶redniego zleconego przez pielêgniarkê
albo nakazuje zaprzestanie jego stosowania. 4. Lekarz,
po osobistym badaniu osoby z zaburzeniami psychicznymi, mo¿e przed³u¿yæ
stosowanie przymusu bezpo¶redniego w formie unieruchomienia lub izolacji na
nastêpne dwa okresy nie d³u¿sze ni¿ 6-godzinne. 5. Po
dwukrotnym przed³u¿eniu przez lekarza stosowania przymusu bezpo¶redniego w
formie unieruchomienia lub izolacji dalsze przed³u¿enie stosowania tych ¶rodków
przymusu bezpo¶redniego na kolejne okresy nie d³u¿sze ni¿ 6-godzinne jest dopuszczalne
wy³±cznie po ka¿dorazowym osobistym badaniu osoby z zaburzeniami psychicznymi
oraz uzyskaniu opinii innego lekarza bêd±cego lekarzem psychiatr±. 6. Po
up³ywie 24 godzin stosowania przymusu bezpo¶redniego w formie unieruchomienia
lub izolacji w przypadku, o którym mowa w ust. 5, lekarz powiadamia równie¿
ordynatora (lekarza kieruj±cego oddzia³em albo jednostk± lub komórk±
organizacyjn±, w której zastosowano przymus bezpo¶redni). 7. W
jednostce organizacyjnej pomocy spo³ecznej, w przypadku braku mo¿liwo¶ci
uzyskania zlecenia lekarza, pielêgniarka mo¿e przed³u¿yæ stosowanie przymusu
bezpo¶redniego w formie unieruchomienia lub izolacji na okres nie d³u¿szy ni¿ 4
godziny. § 5. 1. W jednostce organizacyjnej
pomocy spo³ecznej czas stosowania wobec osoby z zaburzeniami psychicznymi
przymusu bezpo¶redniego w formie unieruchomienia lub izolacji nie mo¿e
przekroczyæ 8 godzin. Dalsze przed³u¿enie stosowania przymusu bezpo¶redniego w
tych formach jest dopuszczalne jedynie w warunkach szpitalnych. 2. O przewiezieniu
osoby z zaburzeniami psychicznymi, o której mowa w ust. 1, do szpitala
psychiatrycznego kierownik jednostki organizacyjnej pomocy spo³ecznej
powiadamia przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego tej osoby. § 6. 1. Przymus bezpo¶redni w szpitalu
psychiatrycznym, w jednostce organizacyjnej pomocy spo³ecznej oraz w
przypadkach, o których mowa w art. 18 ust. 5, art. 21 ust. 3 oraz art. 46a ust.
3 ustawy, mo¿e byæ wykonywany wy³±cznie przez odpowiednio poinstruowane w tym
zakresie osoby. 2. Za przekazanie
instrukcji w zakresie sposobu stosowania przymusu bezpo¶redniego odpowiada: 1) kierownik
podmiotu leczniczego - dla osób zatrudnionych w kierowanym przez niego
podmiocie leczniczym lub osób wykonuj±cych w tym podmiocie dzia³alno¶æ na
podstawie zawartej umowy lub porozumienia; 2) kierownik
jednostki organizacyjnej pomocy spo³ecznej - dla osób zatrudnionych w
kierowanej przez niego jednostce lub osób wykonuj±cych w tej jednostce
dzia³alno¶æ na podstawie zawartej umowy lub porozumienia; 3) dysponent
zespo³ów ratownictwa medycznego - dla osób wchodz±cych w sk³ad zespo³ów
ratownictwa medycznego. § 7. 1. Przymus bezpo¶redni w formie
unieruchomienia jest stosowany w pomieszczeniu jednoosobowym. 2. W
przypadku braku mo¿liwo¶ci umieszczenia osoby z zaburzeniami psychicznymi w
pomieszczeniu jednoosobowym przymus bezpo¶redni w formie unieruchomienia jest
stosowany w sposób umo¿liwiaj±cy oddzielenie tej osoby od innych osób
przebywaj±cych w tym samym pomieszczeniu oraz zapewniaj±cy poszanowanie jej
godno¶ci i intymno¶ci, w szczególno¶ci przez wykonywanie zabiegów
pielêgnacyjnych bez obecno¶ci innych osób. § 8. 1. Przymus bezpo¶redni w formie
izolacji jest stosowany w pomieszczeniu urz±dzonym w sposób zabezpieczaj±cy
przed uszkodzeniem cia³a osoby z zaburzeniami psychicznymi oraz w sposób
odpowiadaj±cy pod wzglêdem warunków bytowych i sanitarnych innym pomieszczeniom
szpitala psychiatrycznego lub jednostki organizacyjnej pomocy spo³ecznej. 2.
Pomieszczenie przeznaczone do izolacji wyposa¿a siê w instalacjê monitoringu
umo¿liwiaj±c± sta³y nadzór nad osob± z zaburzeniami psychicznymi w nim
przebywaj±c± oraz kontrolê wykonania czynno¶ci, o których mowa w § 10 ust. 1. 3. Dostêp do
urz±dzeñ oraz zapisu z monitoringu, o którym mowa w ust. 2, jest kontrolowany,
mo¿liwy tylko dla osób uprawnionych. 4. Zapis z
monitoringu, o którym mowa w ust. 2, przechowuje siê przez okres nie d³u¿szy
ni¿ 6 miesiêcy, jednak nie krócej ni¿ przez 3 miesi±ce od dnia zakoñczenia
stosowania przymusu bezpo¶redniego w formie izolacji. 5. Po up³ywie
terminu przechowywania zapis z monitoringu, o którym mowa w ust. 2, usuwa siê w
sposób uniemo¿liwiaj±cy jego odzyskanie. Z powy¿szych czynno¶ci sporz±dza siê
protokó³. § 9. Osobie z zaburzeniami psychicznymi,
wobec której jest stosowany przymus bezpo¶redni w formie unieruchomienia lub
izolacji, nale¿y odebraæ przedmioty, które mog± byæ niebezpieczne dla ¿ycia lub
zdrowia tej osoby albo innych osób, w szczególno¶ci przedmioty ostre, okulary,
protezy zêbowe, pas, szelki, sznurowad³a i ¼ród³a ognia. § 10. 1. Stan fizyczny osoby z
zaburzeniami psychicznymi unieruchomionej lub izolowanej pielêgniarka
kontroluje nie rzadziej ni¿ co 15 minut, równie¿ w czasie snu tej osoby. 2. Adnotacjê
o stanie fizycznym osoby z zaburzeniami psychicznymi unieruchomionej lub izolowanej
pielêgniarka zamieszcza bezzw³ocznie w karcie unieruchomienia lub izolacji, o
której mowa w § 17. § 11. 1. W czasie kontroli, o której mowa
w § 10 ust. 1, pielêgniarka: 1) ocenia
prawid³owo¶æ unieruchomienia, w szczególno¶ci sprawdza, czy pasy, uchwyty,
prze¶cierad³a, kaftan bezpieczeñstwa lub inne urz±dzenia techniczne nie s±
za³o¿one zbyt lu¼no albo zbyt ciasno; 2) zapewnia
krótkotrwa³e czê¶ciowe albo ca³kowite uwolnienie osoby z zaburzeniami
psychicznymi od unieruchomienia w celu zmiany jej pozycji lub zaspokojenia
potrzeb fizjologicznych i higienicznych, nie rzadziej ni¿ co 4 godziny. 2. W
przypadku wyst±pienia zagro¿enia dla zdrowia lub ¿ycia osoby z zaburzeniami
psychicznymi unieruchomionej lub izolowanej pielêgniarka jest obowi±zana natychmiast
zawiadomiæ o tym lekarza. 3. W
jednostce organizacyjnej pomocy spo³ecznej, która nie zatrudnia lekarza, w
przypadku, o którym mowa w ust. 2, pielêgniarka zawiadamia jednostkê systemu
Pañstwowe Ratownictwo Medyczne. § 12. Zastosowanie ka¿dego ¶rodka
przymusu bezpo¶redniego podlega odnotowaniu w indywidualnej i zbiorczej
dokumentacji medycznej. § 13. 1. W przypadku gdy zastosowanie
przymusu bezpo¶redniego ma miejsce w szpitalu psychiatrycznym, informacja o
jego zastosowaniu jest zamieszczana w historii choroby, w której odnotowuje
siê: 1)
zastosowany ¶rodek przymusu bezpo¶redniego; 2) przyczyny
zastosowania przymusu bezpo¶redniego, w tym uzasadniaj±ce wybór ¶rodka przymusu
bezpo¶redniego; 3) czas
stosowania przymusu bezpo¶redniego oraz przyczyny jego ewentualnego
przed³u¿enia; 4)
informacjê o uprzedzeniu osoby z zaburzeniami psychicznymi przed zastosowaniem
przymusu bezpo¶redniego, ¿e ¶rodek ten ma zostaæ wobec niej podjêty. 2.
Informacjê o zastosowaniu przymusu bezpo¶redniego pielêgniarka zamieszcza w
ksiêdze raportów pielêgniarskich, w której, poza informacjami wskazanymi w ust.
1, odnotowuje siê równie¿ informacje o: 1) osobie
zlecaj±cej zastosowanie przymusu bezpo¶redniego, zwanej dalej
"zlecaj±cym"; 2) osobach
wykonuj±cych przymus bezpo¶redni; 3) przebiegu
stosowania przymusu bezpo¶redniego, w tym o skutkach stosowania przymusu
bezpo¶redniego dla zdrowia osoby z zaburzeniami psychicznymi, wobec której
zosta³ on podjêty. § 14. 1. W przypadku gdy zastosowanie
przymusu bezpo¶redniego ma miejsce w podmiocie leczniczym innym ni¿ okre¶lony w
§ 13 ust. 1 albo zlecaj±cym jego zastosowanie jest lekarz udzielaj±cy ¶wiadczeñ
zdrowotnych w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej
specjalistycznej praktyki lekarskiej, grupowej praktyki lekarskiej albo
grupowej specjalistycznej praktyki lekarskiej, jest ono odnotowywane
odpowiednio w historii choroby lub historii zdrowia i choroby. 2. W
przypadku okre¶lonym w ust. 1 w historii choroby lub historii zdrowia i choroby
odnotowywane s± informacje i okoliczno¶ci, o których mowa w § 13. § 15. W jednostce organizacyjnej pomocy
spo³ecznej informacjê o zastosowaniu przymusu bezpo¶redniego zamieszcza siê w
prowadzonym przez kierownika tej jednostki rejestrze, którego wzór okre¶la
za³±cznik nr 1 do rozporz±dzenia.
§ 16. 1. O zastosowaniu przymusu
bezpo¶redniego zlecaj±cy niezw³ocznie zawiadamia: 1)
kierownika podmiotu leczniczego, je¿eli zlecaj±cym jest lekarz tego podmiotu; 2) lekarza
podmiotu leczniczego, je¿eli zlecaj±cym jest pielêgniarka podmiotu leczniczego; 3) lekarza,
o którym mowa w art. 18 ust. 10 pkt 2 ustawy, je¿eli zlecaj±cym jest inny
lekarz ni¿ lekarz, o którym mowa w pkt 1; 4) lekarza,
je¿eli zlecaj±cym jest pielêgniarka jednostki organizacyjnej pomocy spo³ecznej; 5)
kierownika jednostki organizacyjnej pomocy spo³ecznej, je¿eli zlecaj±cym jest
pielêgniarka jednostki organizacyjnej pomocy spo³ecznej, która nie zatrudnia
lekarza; 6)
dysponenta zespo³ów ratownictwa medycznego w³a¶ciwego dla danego zespo³u, je¿eli
zlecaj±cym jest kieruj±cy akcj± prowadzenia medycznych czynno¶ci ratunkowych. 2.
Zawiadomienie, o którym mowa w: 1) ust. 1
pkt 1 i 2, jest dokonywane zgodnie ze wzorem okre¶lonym w za³±czniku nr 2 do
rozporz±dzenia; 2) ust. 1
pkt 3-5, jest dokonywane zgodnie ze wzorem okre¶lonym w za³±czniku nr 3 do
rozporz±dzenia; 3) ust. 1
pkt 6, jest dokonywane zgodnie ze wzorem okre¶lonym w za³±czniku nr 4 do
rozporz±dzenia. 3. W
przypadku zastosowania przymusu bezpo¶redniego przy wykonywaniu czynno¶ci, o
których mowa w art. 18 ust. 5, art. 21 ust. 3 oraz art. 46a ust. 3 ustawy, o
przyczynach jego zastosowania, ¶rodku i czasie zastosowanego przymusu
bezpo¶redniego zlecaj±cy informuje równie¿ lekarza podmiotu leczniczego, do
którego zosta³a przewieziona osoba z zaburzeniami psychicznymi, przekazuj±c mu: 1) kopiê
karty unieruchomienia lub izolacji, o której mowa w § 17, lub 2)
egzemplarz pierwszej strony zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1 pkt 6, je¿eli
zlecaj±cym jest kieruj±cy akcj± prowadzenia medycznych czynno¶ci ratunkowych. 4. Dokument,
o którym mowa w ust. 2, jest do³±czany do historii choroby lub historii zdrowia
i choroby. 5. Po
otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 i 4, lekarz dokonuje
oceny zasadno¶ci zastosowania przymusu bezpo¶redniego, której wynik odnotowuje
w zawiadomieniu, a nastêpnie przekazuje je odpowiednio kierownikowi podmiotu
leczniczego albo kierownikowi jednostki organizacyjnej pomocy spo³ecznej. 6.
Zawiadomienia, o których mowa w ust. 1 pkt 4-6, po dokonaniu przez
zawiadomionego oceny i zatwierdzeniu zasadno¶ci zastosowania przymusu
bezpo¶redniego, s± przekazywane niezw³ocznie lekarzowi, o którym mowa w art. 18
ust. 10 pkt 2 ustawy.
§ 17. 1. Po zleceniu zastosowania
przymusu bezpo¶redniego w formie unieruchomienia lub izolacji lekarz albo
osoba, która podjê³a decyzjê o zastosowaniu przymusu bezpo¶redniego w formie
unieruchomienia lub izolacji, wype³nia niezw³ocznie kartê unieruchomienia lub
izolacji, uzasadniaj±c przyczyny zastosowania przymusu bezpo¶redniego, wybór
¶rodka przymusu bezpo¶redniego i czas jego stosowania. 2. Kartê
unieruchomienia lub izolacji za³±cza siê do historii choroby lub historii
zdrowia i choroby. Kopiê karty unieruchomienia lub izolacji przekazuje siê w
¶lad za zawiadomieniem, o którym mowa w § 16 ust. 1, po zakoñczeniu stosowania
przymusu bezpo¶redniego, a w przypadku przed³u¿enia jego stosowania nie pó¼niej
ni¿ po up³ywie ka¿dych kolejnych 24 godzin jego stosowania. 3. Wzór
karty unieruchomienia lub izolacji okre¶la za³±cznik nr 5 do rozporz±dzenia. 4. W
przypadku, o którym mowa w § 16 ust. 3, kopiê karty unieruchomienia lub
izolacji przekazuje siê równie¿ lekarzowi podmiotu leczniczego, do którego
zosta³a przewieziona osoba z zaburzeniami psychicznymi. Kopia karty
unieruchomienia lub izolacji jest do³±czana do historii choroby lub historii
zdrowia i choroby. 5. Przepisów
ust. 1-4 nie stosuje siê, je¿eli zlecaj±cym zastosowanie przymusu
bezpo¶redniego w formie unieruchomienia jest kieruj±cy akcj± prowadzenia
medycznych czynno¶ci ratunkowych. Informacje, o których mowa w ust. 1, s±
odnotowywane w zawiadomieniu, o którym mowa w § 16 ust. 1 pkt 6.
§ 18. 1. Upowa¿niony przez marsza³ka
województwa lekarz, o którym mowa w art. 18 ust. 10 pkt 2 ustawy, dokonuj±c
oceny zasadno¶ci zastosowania przymusu bezpo¶redniego, uwzglêdnia okoliczno¶ci,
o których mowa w § 13. 2.
Informacjê o pozytywnej albo negatywnej ocenie zasadno¶ci zastosowania przymusu
bezpo¶redniego lekarz dokonuj±cy oceny odnotowuje w zawiadomieniu, o którym
mowa w § 16 ust. 1 pkt 3-6, a jego kopiê przekazuje powiadamiaj±cemu o
zastosowaniu przymusu. Kopiê zawiadomienia do³±cza siê do historii choroby lub
historii zdrowia i choroby. § 19. Rozporz±dzenie wchodzi w ¿ycie z
dniem og³oszenia, z wyj±tkiem § 8 ust. 2-6, które wchodz± w ¿ycie z dniem 1
stycznia 2014 r.2) ______ 1) Minister Zdrowia kieruje dzia³em
administracji rz±dowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporz±dzenia
Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2011 r. w sprawie szczegó³owego
zakresu dzia³ania Ministra Zdrowia (Dz. U. Nr 248, poz. 1495 i Nr 284, poz.
1672). 2) Niniejsze rozporz±dzenie by³o
poprzedzone rozporz±dzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Spo³ecznej z dnia 23
sierpnia 1995 r. w sprawie sposobu stosowania przymusu bezpo¶redniego (Dz. U.
Nr 103, poz. 514), które traci moc z dniem wej¶cia w ¿ycie niniejszego
rozporz±dzenia na podstawie art. 219 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o
dzia³alno¶ci leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654, Nr 149, poz. 887, Nr 174,
poz. 1039 i Nr 185, poz. 1092). ZA£¡CZNIKI ZA£¡CZNIK Nr
1 WZÓR ............................................................................................. (jednostka
organizacyjna pomocy spo³ecznej) REJESTR PRZYPADKÓW ZASTOSOWANIA PRZYMUSU BEZPO¦REDNIEGO
) ZA£¡CZNIK Nr
2 WZÓR
) ZA£¡CZNIK Nr
3 WZÓR
) ZA£¡CZNIK Nr
4 WZÓR ZAWIADOMIENIE o zastosowaniu przymusu bezpo¶redniego na podstawie § 16 ust. 1 pkt 6 rozporz±dzenia Ministra
Zdrowia z dnia 28 czerwca 2012 r. w sprawie sposobu stosowania i dokumentowania
zastosowania przymusu bezpo¶redniego oraz dokonywania oceny zasadno¶ci jego
zastosowania (Dz. U. poz. 740) wzór ZA£¡CZNIK Nr
5 WZÓR KARTA ZASTOSOWANIA UNIERUCHOMIENIA LUB IZOLACJI _________________________________________ (podmiot
leczniczy/jednostka organizacyjna pomocy spo³ecznej) _________________________________________ (oddzia³
albo jednostka lub komórka organizacyjna) ZLECENIE Pacjent
_______________________________________ Nr historii choroby
_________________________ Powód
zastosowania:
____________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ – rodzaj
unieruchomienia:
________________________________________________________________ – izolacja:
_____________________________________________________________________________ Pocz±tek
stosowania unieruchomienia lub izolacji:
__________________________________________________ Lekarz
zatwierdzaj±cy zastosowanie unieruchomienia lub izolacji* (czytelny
podpis, piecz±tka, data) Koniec stosowania
unieruchomienia lub izolacji**:
PODSUMOWANIE Ca³kowity
czas stosowania ¶rodka przymusu bezpo¶redniego:
____________________________________ (godziny/minuty) Uwagi lekarza: (podpis,
piecz±tka, data) * Wype³niæ w przypadku zlecenia przez
pielêgniarkê. ** Wype³niæ
jedynie w przypadku ostatecznego zakoñczenia stosowania przymusu
bezpo¶redniego. W przypadku przed³u¿enia jego
stosowania na czas przekraczaj±cy 24 godziny w wierszu „uwagi” zaznaczyæ, ¿e
stosowanie przymusu nie zosta³o za- koñczone. Przed³u¿enie
stosowania unieruchomienia lub izolacji:
OBSERWACJE. OZNACZENIA (KOD): 1. szarpie siê (uderza), 2. wykrzykuje, 3. p³acze, 4. ¶mieje siê, 5.
¶piewa, 6. mamrocze, 7. ¶pi, 8. spokojny, 9. podawane posi³ki, 10. podawane p³yny, 11. odda³ mocz (stolec), 12. chwilowe zwolnienie, 13.
inne
) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||