Biuletyn informacyjny OIPiP

Lipiec-Sierpień 2007r.

Zalecenia Polskiej Federacji Edukacji w Diabetologii i Konsultanta Krajowego w dziedzinie Pielęgniarstwa
c.d. z poprzedniego numeru

2. Podawanie insuliny wstrzykiwaczem automatycznym typu pen
Prawidłowa technika podawania insuliny strzykawką typu pen obejmuje:
1. Przygotowanie zestawu do podawania insuliny (pen, wkład z insuliną, igły z różną numeracją, środek dezynfekcyjny).
2. Umycie rąk ciepłą wodą z mydłem.
3. Przygotowanie pena z insuliną:
- sprawdzenie nazwy insuliny i daty ważności leku,
- założenie wkładu z insuliną do pena (zgodnie z instrukcją producenta),
- prawidłowe wymieszanie insuliny mętnej (30 razy ruchem wahadłowym),
- założenie igły do pena z uwzględnieniem zasad aseptyki (dezynfekcja gumowego korka),
- wystrzyknięcie 1-2 jednostek insuliny celem odprowadzenia powietrza i wypełnienia przestrzeni w igle,
- ustawienie właściwej dawki do podania.
4. Przygotowanie miejsca podania insuliny:
- miejsca wstrzyknięcia insuliny nie dezynfekujemy,
- insulinę podajemy podskórnie po kątem 90', a gdy tkanka podskórna jest cieńsza niż 10 mm, zmniejszamy kąt do 45°,
- podajemy insulinę równomiernie pod stałym kątem,
- sprawdzamy na dozowniku, czy dawka została podana,
- liczymy do 5-10, aby zabezpieczyć się przed wycieknięciem insuliny z miejsca podania,
- wyjmujemy igłę,
- miejsca wkłucia nie przyciskamy gazikiem, nie masujemy,
- po każdym podaniu insuliny zabezpieczoną igłę wyrzucamy do zamkniętego pojemnika na odpady,
- toaletę ciała (prysznic, ciepła kąpiel) wykonujemy przed podaniem nocnej insuliny,
- pamiętamy o zmianie miejsca podawania insuliny.
Miejsca podania insuliny:
• przednio-boczna część ramienia (powierzchnia ramienia rozpoczynająca się 4 palce nad stawem łokciowym i kończąca się 4 palce pod stawem ramiennym),
• brzuch (fałd po obydwu stronach pępka w odległości 1-2 cm od pępka na szerokość dłoni chorego; wstrzyknięcie w pozycji siedzącej),
• uda (przednio-boczna powierzchnia uda rozpoczynająca się na szerokość dłoni poniżej krętarza dużego i tak samo odległa od stawu kolanowego; wstrzyknięcie w pozycji siedzącej),
• pośladki (dzielimy w myśli pośladek na cztery części, prowadząc linię pionową przez jego środek, a linię poziomą na wysokości szpary pośladkowej; wstrzyknięcie wykonujemy w górną zewnętrzną część pośladka),
• łopatka (ujmując fałd skórny od dolnego kąta łopatki w kierunku linii pachowej).
5. Dbanie o czystość sprzętu do podawania insuliny (futerał oraz wstrzykiwacz z insuliną).
6. Stosowanie się do wymogów sanitarno-epidemiologicznych przy używaniu jednorazowego sprzętu do wykonania iniekcji z insuliny.
Uwaga! Igła do wstrzykiwacza jest produktem jednorazowego użytku. Wielokrotne używanie igły może spowodować:
• zatkanie igły przez znajdującą się w niej skrystalizowaną insulinę, w rezultacie podanie nieprawidłowej dawki insuliny,
• stępienie igły, czego skutkiem są mikrourazy skóry i podskórnej tkanki tłuszczowej,
• mniejszy komfort podania insuliny i ból,
• ryzyko infekcji.
Zasady epidemiologiczne
• Przed przystąpieniem do przygotowania wstrzykiwacza i podania insuliny należy umyć ręce. Podstawowy zestaw: mydło w płynie, ręcznik jednorazowy. Jeżeli sytuacja jest szczególna (podróż, piknik), zabieramy ze sobą zamknięty pojemnik z mokrymi i suchymi gazikami, ewentualnie nawilżone chusteczki kosmetyczne.
• Przygotowujemy wstrzykiwacz do podania insuliny zgodnie z zasadami aseptyki.
• Po każdorazowym podaniu insuliny zużytą igłę wyrzucamy do zamkniętego pojemnika na odpady. Napełniony pojemnik oddajemy do najbliższej apteki, przychodni lub ośrodka diabetologicznego (podczas następnej wizyty).
• Pen jest indywidualnym sprzętem pacjenta. Do każdego rodzaju insuliny należy używać innego pena.
Stałe zalecenia dla użytkowników strzykawki automatycznej typu pen
1. Przygotowując insulinę sprawdzamy, czy nie jest uszkodzona fiolka z insuliną i czy jej zawartość nie zmieniła wyglądu. To się zdarza np. w przypadku niewłaściwej temperatury przechowywania insuliny. Nie wolno podawać insuliny zmienionej wizualnie!
2. Przygotowując wstrzykiwacz, przestrzegamy zaleceń producenta.
3. Insulinę aktualnie używaną przechowujemy w temperaturze pokojowej (poniżej 25'C ) nie dłużej niż 4 tygodnie. Jeżeli temperatura otoczenia przekracza bezpieczną wartość, lek przechowujmy w lodówce, wyjmując na 30 min przed podaniem, aby w momencie podania osiągnął temperaturę pokojową. Zapas insuliny przechowujemy w lodówce w temperaturze 2-8"C. Leku nie wolno zamrażać!
4. Insulinę mętną dokładnie mieszamy (30 razy ruchem wahadłowym), insuliny przezroczystej nie mieszamy.
5. Insulina nie powinna być narażona na silne światło słoneczne i mróz. Do jej przewozu używamy torby termoizolacyjnej.
6. Zapewniamy odpowiednią ilość igieł do podawania insuliny o różnej numeracji, pamiętając, że jest to sprzęt jednorazowy i jedna igła może być wykorzystana tylko do jednego wstrzyknięcia.
7. Zapewniamy dostateczny zapas insuliny, dbając, aby lek miał aktualną datę ważności.
8. W razie uszkodzenia wstrzykiwacza typu pen wymieniamy go na nowy (wstrzykiwacze są bezpłatne, dostępne w oddziałach i poradniach diabetolo-gicznych, poradniach rodzinnych).
9. Zmieniamy miejsca podawania insuliny według następujących zasad: przez jeden miesiąc miejsca po prawej stronie ciała, przez drugi miesiąc miejsca po lewej stronie ciała. Insulinę wstrzykujemy w miejsce odległe o I cm od poprzedniego wstrzyknięcia.
10. Po każdorazowym założeniu igły wypuszczamy 1-2 jednostki insuliny w celu wypełnienia pustej przestrzeni.
11. Pamiętamy o skoordynowaniu działania insuliny z momentem rozpoczęcia posiłku. Czas, jaki musi upłynąć od momentu podania insuliny do spożycia posiłku, zależy od poziomu glikemii przed posiłkiem i rodzaju podawanej insuliny.
12. Futerał zawierający wstrzykiwacz z insuliną powinien być opisany: nazwa insuliny, data włożenia wkładu z insuliną.

Warszawa, I lipca 2006 r. (c.d. w następnym numerze)