Biuletyn informacyjny OIPiP

Marzec-Kwiecień 2007r.

NASZE KONPETENCJE W ŚWIETLE PRAWA

W związku z licznymi zapytaniami kierowanymi do pracowników izby, chciałabym odnieść się do niektórych kompetencji pielęgniarek i położnych w trakcie wykonywania obowiązków zawodowych. Dość często słyszymy narzekania o wielości nakładanych na nas zadań, ale równocześnie przyjmujemy do wykonania te, które do nas nie należą w imię tzw. „dobrej współpracy" lub przyjętej zasady, że „u nas tak jest".
Wielokrotnie podnoszoną kwestią jest sprawa wypisywania recept przez pielęgniarki / położne. Czy jest to do przyjęcia ? Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej z dnia 5 lipca 1996r. dokładnie określa na czym polega wykonywanie zawodów pielęgniarki i położnej, a także zasady ich wykonywania. Podobnie ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty określa zadania tychże grup zawodowych, wśród których widnieje zapis, że wystawcą recept może być lekarz, lekarz dentysta. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24.09.2004r. w sprawie recept lekarskich dokładnie opisuje sposób i tryb wystawiania recept,- § 2 ust. 1 brzmi: „wystawienie recepty polega na czytelnym naniesieniu treści obejmującej dane określone w rozporządzeniu oraz złożeniu własnoręcznego podpisu przez osobę uprawnioną na podstawie odrębnych przepisów do wystawiania recept (...)". Z tego zapisu jasno wynika, że zarówno naniesienie treści recepty, jak i jej podpisanie musi nastąpić przez osobę uprawnioną, którą jest lekarz, a nie pielęgniarka. Koleżanki i koledzy! Pamiętajmy o tym i nie przyjmujmy na siebie dodatkowo obowiązków, do których nie mamy uprawnień.
Drugim ważkim problemem jest wpisywanie zleceń w kartach zleceń lekarskich oraz wykonywanie zleceń ustnych, często telefonicznych, nie poprzedzonych wpisem lekarza.
Dokumentem regulującym sprawę prowadzenia indywidualnej karty zleceń lekarskich jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21.12.2006r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposób jej przetwarzania. § 14 ust. 3 tegoż rozporządzenia stanowi, że „wpisy w kartach zleceń lekarskich są dokonywane i podpisywane przez lekarza prowadzącego lub lekarza sprawującego opiekę nad pacjentem". Zapis ten jest tak czytelny, iż nie budzi żadnych wątpliwości interpretacyjnych. Niedopuszczalne jest powierzanie tych czynności innym osobom, niż wymienione w rozporządzeniu, czyli nie może to być pielęgniarka / położna.
Ponadto, respektując ten zapis pielęgniarki i położne nie powinny przyjmować zleceń ustnych bezpośrednio czy telefonicznie. Mnogość zadań, zbyt duże obciążenie zarówno fizyczne, jak i psychiczne mogą być przyczyną pomyłek, których konsekwencje dotyczą pacjenta i rzutują na naszą przyszłość zawodową i osobistą. Jak trudno udowodnić fakt takiej, a nie innej dyspozycji, gdy zaistnieje pomyłka.
Konsultant Krajowy w Dziedzinie Pielęgniarstwa Pediatrycznego w swoich zaleceniach idzie jeszcze dalej i wskazuje, aby zleceń lekarskich nie przepisywać z kart zleceń do ksiąg zabiegowych, a realizować w oparciu o odpowiednio dostosowane druki kart zleceń.
Zlecenie nie powinno także zawierać określenia „w razie potrzeby", które jest pojęciem bardzo ogólnym i niedookreślonym, a to z kolei umożliwia wykonującemu dużą dowolność przy jego realizacji.
Tak więc zastanówmy się przez chwilę. Każdemu z nas musi towarzyszyć refleksja, że wszystkie działania skutkują teraz i w późniejszym okresie.

Pracownik Merytoryczny Teresa Kruczkowska