MINISTERSTWO ZDROWIA         Warszawa          

Podsekretarz Stanu Aleksander Sopliński

MZ-PP-072-10598-1/JJ/14

Pani

Barbara Dąbrowska

Prezes

Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Instrumentariuszek

Stanisław Łukasik

Przewodniczący Małopolskiej Okręgowej Rady

PielęgnWek i Położnych

W nawiązaniu do "Petycji uczestników ogólnopolskiej konferencji pielęgniarek operacyjnych 4 kwietnia 2014 r. w Krakowie", uprzejmie proszę o przyjęcie poniższych informacji i wyjaśnień do przedstawionych wniosków.

1. -2.

Odnosząc się do wniosku 1 dotyczącego nowelizacji rozporządzenia Ministra Zdrowia rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami (Dz. U. poz. 1545) i wprowadzenia zapisu "Minimalne normy zatrudnienia; w bloku operacyjnym - wynoszą na 1 stół operacyjny (1 pacjent), co najmniej 1 pielęgniarkę albo położną operacyjną i 1 pielęgniarkę albo położną operacyjna asystująca pielęgniarce albo położnej operacyjnej", należy podkreślić, iż regulacje dotyczące sposobu ustalenia minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w danym podmiocie leczniczym, wynikają z art 50 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. poz. 217) i należą do kompetencji kierownika podmiotu leczniczego, który ustala minimalne normy zatrudnienia pielęgniarek i położnych na podstawie ww. rozporządzenia. Zabezpieczenie obsady pielęgniarskiej w bloku operacyjnym odbywa się z uwzględnieniem zadań wykonanych w bloku, jak też procedur epidemiologicznych oraz zapewnienia  bezpieczeństwa  pacjentowi  i  personelowi.   Ponadto  należy  podkreślić,

iż wymienione rozporządzenie Ministra Zdrowia wskazuje sposób ustalania norm, a nie same normy, tak jak Państwo proponujecie w Petycji.

Również kwestia wniosku nr 2 dotyczącego "wprowadzenia rozwiązań organizacyjnych eliminujących delegowanie pielęgniarek operacyjnych w trakcie pełnienia dyżuru na bloku operacyjnym do pomocy w sprawowaniu opieki nad pacjentami w innych oddziałach szpitalnych, w czasie gdy nie odbywają się zabiegi operacyjne", jest kwestią dotyczącą zatrudnienia i organizacji pracy w danym podmiocie leczniczym. Dlatego też przy ustalaniu minimalnej liczby pielęgniarek w bloku operacyjnym, jak też planowaniu i organizowaniu tam pracy, należy uwzględniać przepisy ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 r. poz. 947), które określają m. in. uprawnienia i obowiązki świadczeniodawców w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych. Kierownicy podmiotów leczniczych wykonujących działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne są obowiązani do wdrożenia i zapewnienia funkcjonowania systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych, obejmującego m. in, powołanie i nadzór nad działalnością zespołu i komitetu kontroli zakażeń szpitalnych, organizację udzielania świadczeń zdrowotnych, w sposób zapewniający zapobieganie zakażeniom szpitalnym i szerzeniu się czynników alarmowych. Zatem rozwiązanie zaistniałego problemu powinno odbywać się na poziomie zarządczym danego podmiotu leczniczego, ponieważ wynika z planowania, organizowania i nadzorowania zadań realizowanych w danej jednostce.

3.

Odnosząc się do wniosku dotyczącego "Wprowadzenia uregulowań prawnych, które rozwiążą problem braku asysty lekarskiej do zabiegu operacyjnego i związanym z tym wymuszaniem na pielęgniarkach operacyjnych wykonywania zadań asysty lekarskiej, do których nie mają uprawnień" należy wyjaśnić, iż zasady wykonywania zawodu pielęgniarki i lekarza są uregulowane ustawowo dla każdego zawodu odrębnie. Pojęcie zadań w danym zawodzie poprzedzone jest procesem studiowania według standardu właściwego dla danego zawodu. Ustalenie zadań dla lekarzy i pielęgniarek, którzy realizują je w bloku operacyjnym, powinno wynikać z procesu kształcenia jak też uprawnień zawartych w ustawach zawodowych oraz powinny zostać wpisane do zakresu zadań i obowiązków ustalonych indywidualnie dla każdej osoby zatrudnionej na danym stanowisku pracy. Dlatego też rozwiązanie zaistniałego problemu powinno odbywać się na poziomie podmiotu leczniczego, ponieważ jest to kwestia planowania, organizowania i nadzorowania zadań realizowanych w danej jednostce (np. w regulaminie organizacyjnym podmiotu leczniczego).

Za zarządzanie podmiotem leczniczym odpowiada jego kierownik i do niego należy decydowanie   w   sprawach   dotyczących   organizacji   i   funkcjonowania   podmiotu, co reguluje art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 217, zpóźn. zm.). 4.

Odnosząc się do wniosku dotyczącego .powołania odrębnego konsultanta krajowego w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego", uprzejmie informuję, że jest już powołany Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego i operacyjnego, który zgodnie z ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o konsultantach w ochronie zdrowia (Dz. U. z 2009r. Nr 52, poz. 419, zpóźn. zm.) wykonuje zadania, do których należy m. in.:

wykonywanie   zadań   opiniodawczych,   doradczych   i   kontrolnych   dla   organów

administracji rządowej, podmiotów tworzących w rozumieniu przepisów o działalności

leczniczej, Narodowego Funduszu Zdrowia i Rzecznika Praw Pacjenta;

prowadzenie nadzoru nad stroną merytoryczną doskonalenia zawodowego i szkolenia

specjalizacyjnego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz

osób wykonujących inne zawody medyczne lub inne zawody mające zastosowanie

w ochronie zdrowia;

sporządzanie opinii dotyczących doskonalenia zawodowego lekarzy, lekarzy dentystów,

pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne

lub inne zawody mające zastosowanie w ochronie zdrowia;

sporządzanie opinii dotyczących realizacji szkolenia podyplomowego i specjalizacyjnego

lekarzy,   lekarzy   dentystów,   pielęgniarek,   położnych,   farmaceutów   oraz   osób

wykonujących inne zawody medyczne lub inne zawody mające zastosowanie w ochronie

zdrowia w zakresie wynikającym z określonego programu kształcenia oraz sprawują

nadzór nad ich merytoryczną realizacją.

Równocześnie należy wskazać, iż wykaz dziedzin specjalizacji i kursów kwalifikacyjnych, określony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 12 grudnia 2013 r. w sprawie wykazu dziedzin pielęgniarstwa oraz dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia, w których może być prowadzona specjalizacja i kursy kwalifikacyjne (Dz. U. poz. 1562), jest skierowany do pielęgniarek i położnych w celu aktualizowania wiedzy i umiejętności zawodowych oraz doskonalenia zawodowego w różnych formach kształcenia podyplomowego, a nie decyduje o powołaniu konsultantów krajowych we wskazanych tam dziedzinach. Mając na uwadze powyższe wyjaśnienia, uprzejme informuję, iż w ocenie Ministerstwa Zdrowia brak jest merytorycznego uzasadnienia do przedłożonej propozycji.

5.

Odnosząc się do wniosku dotyczącego "Przekazania opracowanych standardów pielęgniarskiej praktyki klinicznej w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego do dalszych prac legislacyjnych celem uregulowań prawnych", uprzejmie informuję, iż dotychczas nie wpłynęła do Ministerstwa Zdrowia propozycja takiego standardu.

6.

Odnosząc się do kwestii "umieszczenia pielęgniarek operacyjnych, specjalistów pielęgniarstwa operacyjnego w rozporządzeniu MZ w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu lecznictwa szpitalnego...", należy wskazać, że zgodnie z § 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 1520), świadczeniodawca udzielający świadczeń gwarantowanych w trybie hospitalizacji i hospitalizacji planowanej obowiązany jest do zapewnienia całodobowej opieki lekarskiej i pielęgniarskiej lub położnych we wszystkie dni tygodnia. Natomiast liczba i kwalifikacje personelu niezbędnego dla zapewnienia opieki są ustalane przez świadczeniodawcę, z uwzględnieniem m. in. profili i specyfiki oraz intensywności pracy komórek organizacyjnych.

Dlatego też wprowadzenie w ww. rozporządzeniu wymogu zapewnienia specjalistów pielęgniarstwa operacyjnego, nie jest w tej chwili możliwe z uwagi na zróżnicowaną liczbę pielęgniarek operacyjnych w poszczególnych rejonach kraju.

7.            o        ,    -?

Odnosząc się do wniosku dotyczącego "wykreślenia z projektu ustawy o zawodzie ratownika medycznego i samorządzie zawodowym ratowników medycznych zapisów..." uprzejmie informuję, iż obowiązującym aktem prawnym dotyczącym wykonywania zawodu ratownika medycznego jest ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2013 r. poz. 757). Zgodnie z ww. ustawą ratownicy medyczni uprawnieni są do wykonywania medycznych czynności ratunkowych. Należy też wskazać, że w ramach systemu ratownictwa medycznego ratownik medyczny i pielęgniarka systemu posiadają równorzędne uprawnienia do wykonywania medycznych czynności ratunkowych. Biorąc pod uwagę zakres umiejętności ratownika medycznego wynikający z toku kształcenia, które prowadzone jest na poziomie szkół wyższych, w opinii resortu zdrowia, zasadne jest umożliwienie wykonywania tego zawodu poza systemem Państwowego Ratownictwa Medycznego i jednostkami ratownictwa górskiego, narciarskiego i wodnego. Prace nad

sformułowaniem stosownych przepisów w nowelizowanej obecnie ustawie o Państwowym Ratownictwie Medycznym są w toku, a ich ostateczny kształt będzie znany po zakończeniu procedury legislacyjnej i wejściu nowelizacji w życie. Natomiast na etapie konsultacji społecznych przewidzianych prawem procedury legislacyjnej każdy obywatel ma prawo zgłaszać swoje uwagi. 8.-9.

Odnosząc się do wniosku dotyczącego "umieszczenia stanowiska pracy pielęgniarki

operacyjnej pracującej w zespole operacyjnym dyscyplin zabiegowych w ramach ostrego

dyżuru w wykazie prac...., uprzejmie informuję, iż przedmiotową kwestię reguluje ustawa

z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656,

z późn. zm.), która należy do właściwości Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Załącznik

nr 2 ww. ustawy określa wykaz prac o szczególnym charakterze, a nie wykaz stanowisk

pracy. Punkt 24 wskazuje prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin

zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru. Za personel medyczny uznaje się

osobę, która na podstawie odrębnych przepisów uprawniona jest do udzielania świadczeń

zdrowotnych oraz osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania

świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

Wobec powyższego pielęgniarki i położne, jako że wykonują zawody medyczne

oraz udzielają świadczeń zdrowotnych, należy uznawać za personel medyczny.

Zaliczenie pracownika do grupy pracowników wykonujących prace o szczególnym

charakterze odbywa się na poziomie jego zakładu pracy, a pracodawca decydując o tym

powinien stosować wytyczne zawarte w art 3 ust. 3 oraz załączniku nr 2 przedmiotowej

ustawy. Kierownik podmiotu leczniczego powinien, w taki sposób organizować pracę

podległej jednostki, w tym również realizować obowiązki związane z umieszczaniem

pracowników medycznych w wykazie stanowisk o szczególnym charakterze, aby był on

zgodny z obwiązującymi przepisami prawa, nie wykluczając grupy zawodowej pielęgniarek

i położnych.