Strona główna
Aktualności
Biblioteka
Biuletyn
Komisje i zespoły
Konferencje
Konkursy
Konsultanci i opinie
Magazyn Pielęgniarki i Położnej
O Izbie
Ośrodek Informacyjno
Edukacyjny
Pielęgniarki i Położne w UE
Zamówienia publiczne
Praca
Prawo
Szkolenia
Ubezpieczenia - nowość
Uchwały
XXV-lecie Samorządu Pielęgniarek i Położnych
Linki
Kontakt
Galeria
Wnioski do pobrania
SMK

Tre¶æ pytania

Czy pielêgniarka operacyjna ma uprawnienia do uczestniczenia w czasie zabiegu operacyjnego jako asysta operatora?
Czy kierownik placówki mo¿e nakazaæ pielêgniarce zastêpowanie asysty operatora lub innych cz³onków lekarskiego zespo³u operacyjnego?

Tre¶æ odpowiedzi

Pielêgniarka operacyjna nie ma uprawnieñ do uczestniczenia w czasie zabiegu operacyjnego jako asysta operatora.
Kierownik placówki nie mo¿e nakazaæ pielêgniarce zastêpowania asysty operatora lub innych cz³onków lekarskiego zespo³u operacyjnego.

Uzasadnienie

Artyku³ 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielêgniarki i po³o¿nej (Dz. U. Nr 174, poz. 1039 z pó¼n. zm.) - dalej u.z.p.p., stanowi, ¿e wykonywanie zawodu pielêgniarki polega na udzielaniu ¶wiadczeñ zdrowotnych, w szczególno¶ci na rozpoznawaniu warunków i potrzeb zdrowotnych pacjenta, rozpoznawaniu problemów pielêgnacyjnych pacjenta, planowaniu i sprawowaniu opieki pielêgnacyjnej nad pacjentem, samodzielnym udzielaniu w okre¶lonym zakresie ¶wiadczeñ zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych oraz medycznych czynno¶ci ratunkowych, realizacji zleceñ lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji, orzekaniu o rodzaju i zakresie ¶wiadczeñ opiekuñczo-leczniczych, edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia. Ustawa o zawodach pielêgniarki i po³o¿nej w art. 11 ust. 1 nak³ada na pielêgniarkê obowi±zek wykonywania zawodu z nale¿yt± staranno¶ci±, zgodnie z zasadami etyki zawodowej, poszanowaniem praw pacjenta, dba³o¶ci± o jego bezpieczeñstwo, przy wykorzystaniu wskazañ aktualnej wiedzy medycznej. Zgodnie z art. 15 ust. 1 u.z.p.p. pielêgniarka wykonuje zlecenia lekarskie zapisane w dokumentacji medycznej.
Przez pojêcie pielêgniarki operacyjnej nale¿y rozumieæ pielêgniarkê, która posiada tytu³ specjalisty w dziedzinie pielêgniarstwa operacyjnego lub ukoñczy³a kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielêgniarstwa operacyjnego.
Ramowy program bloku specjalistycznego specjalizacji w dziedzinie pielêgniarstwa operacyjnego, stanowi±cy za³±cznik nr 12 do rozporz±dzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 pa¼dziernika 2003 r. w sprawie wykazu dziedzin pielêgniarstwa oraz dziedzin maj±cych zastosowanie w ochronie zdrowia, w których mo¿e byæ prowadzona specjalizacja i kursy kwalifikacyjne oraz ramowych programów specjalizacji dla pielêgniarek i po³o¿nych (Dz. U. Nr 197, poz. 1922 z pó¼n. zm.) w wykazie umiejêtno¶ci bêd±cych przedmiotem kszta³cenia nie zawiera umiejêtno¶ci polegaj±cej na asy¶cie operatora lub innego cz³onka lekarskiego zespo³u operacyjnego. Przedmiotowe rozporz±dzenie zachowuje moc obowi±zuj±c± na podstawie art. 102 ust. 1 u.z.p.p.
Pielêgniarka posiadaj±ca tytu³ specjalisty w dziedzinie pielêgniarstwa operacyjnego, zgodnie tre¶ci± dzia³u III, za³±cznika nr 12 do rozporz±dzenia, w wyniku realizacji tre¶ci nauczania, miêdzy innymi powinna:
1) przedstawiæ przebieg zabiegów operacyjnych objêtych programem kszta³cenia;
2) scharakteryzowaæ techniki operacyjne;
3) przygotowaæ salê operacyjn±, bieliznê, instrumentarium i materia³ dodatkowy do operacji;
4) obs³ugiwaæ aparaturê medyczn± i przygotowaæ j± do zabiegu pod k±tem zachowania zasad aseptyki i bezpieczeñstwa;
5) przygotowaæ pacjenta do operacji;
6) ³agodziæ i eliminowaæ lêk oraz niepokój chorego;
7) przygotowaæ siê do instrumentowania zgodnie z zasadami aseptyki;
8) instrumentowaæ do zabiegu operacyjnego zgodnie z jego przebiegiem;
9) zapewniæ bezpieczeñstwo pacjentowi w czasie jego pobytu na sali operacyjnej;
10) nadzorowaæ przestrzeganie zasad aseptyki przez zespó³ operacyjny;
11) przedstawiæ powik³ania mog±ce wyst±piæ po operacji;
12) uporz±dkowaæ salê i stanowisko pracy po zabiegu.
Ramowy program kursu kwalifikacyjnego dla pielêgniarek i po³o¿nych w dziedzinie pielêgniarstwa operacyjnego, podobnie jak program specjalizacji nie zawiera umiejêtno¶ci polegaj±cej na asy¶cie operatora lub innego cz³onka lekarskiego zespo³u operacyjnego. W wykazie umiejêtno¶ci wynikowych zawarto nastêpuj±cy zakres:
1) omówienie istoty schorzeñ chirurgicznych;
2) przedstawienie przebiegu zabiegów operacyjnych objêtych programem kszta³cenia;
3) scharakteryzowanie metod i technik operacyjnych;
4) okre¶lenie w³a¶ciwo¶ci i przeznaczenia materia³ów oraz narzêdzi wykorzystywanych podczas zabiegu (bielizna operacyjna, narzêdzia, materia³ szewny itp.);
5) przygotowanie stanowiska pracy (sali operacyjnej, bielizny, instrumentarium) do zabiegu operacyjnego;
6) przygotowanie pacjenta do zabiegu;
7) zapewnienie pacjentowi bezpieczeñstwa na bloku operacyjnym;
8) instrumentowanie do zabiegów;
9) przedstawienie powik³añ mog±cych wyst±piæ w trakcie i po operacji;
10) uporz±dkowanie stanowiska pracy i sali operacyjnej po zabiegu.
W przypadku wydania polecenia pielêgniarce, przez kierownika placówki, nakazuj±cego jej zastêpowanie asysty operatora lub innych cz³onków lekarskiego zespo³u operacyjnego, pielêgniarka, w my¶l art. 12 ust. 2 u.z.p.p. powinna odmówiæ wykonania tego ¶wiadczenia, jako niezgodnego z zakresem posiadanych przez ni± kwalifikacji. Przyczyna odmowy winna byæ podana na pi¶mie prze³o¿onemu pielêgniarki lub lekarzowi zlecaj±cemu oraz zobowi±zana jest ona uzasadniæ i odnotowaæ fakt odmowy udzielenia ¶wiadczenia w dokumentacji medycznej (art. 12 ust. 4 u.z.p.p.). Pielêgniarka ma wówczas obowi±zek niezw³ocznego uprzedzenia pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego b±d¼ opiekuna faktycznego o takiej odmowie i wskazania realnych mo¿liwo¶ci uzyskania tego ¶wiadczenia w podmiocie leczniczym (art. 12 ust. 3 u.z.p.p.).

Zagro¿enia

W przypadku udzielenia przez pielêgniarkê ¶wiadczenia zdrowotnego polegaj±cego na zastêpowaniu asysty operatora lub innych cz³onków lekarskiego zespo³u operacyjnego, pielêgniarka nara¿a siê na odpowiedzialno¶æ karn± z art. 58 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634 z pó¼n. zm.) w zwi±zku z udzieleniem ¶wiadczenia zdrowotnego bez wymaganych uprawnieñ, na odpowiedzialno¶æ zawodow± z tytu³u przewinienia zawodowego w trybie przewidzianym w rozdziale 6 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o samorz±dzie pielêgniarek i po³o¿nych (Dz. U. Nr 174, poz. 1038), a w sytuacji, gdyby dosz³o do wyrz±dzenia szkody pacjentowi, nara¿ona jest ona na odpowiedzialno¶æ cywiln±, a nawet karn± z tytu³u uszkodzenia cia³a.

Autor odpowiedzi: Iwona Choromañska
¬ród³o: Serwis prawny LEX

Wyszukaj: