Opinia w sprawie możliwości prowadzenia indywidualnych praktyk pielęgniarskich w zakładach opieki zdrowotnej Warszawa, dn. 21.09.2004 r.

Art. 25 ustawy o zawodach pielęgniarek i położnych znowelizowany art. 18 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej nie zawiera bezpośredniego zakazu prowadzenia praktyki indywidualnej w zoz. Zakaz tak sformułowany umieszczony jest w art. 25a ust. 5 ustawy o zawodach (po nowelizacji) w odniesieniu do praktyk grupowych.
Zachodzi pytanie – czy pominięcie tak wyrażonego zakazu w odniesieniu do praktyk indywidualnych innych niż grupowe możne oznaczać przyzwolenie na ich prowadzenie w zoz-ach.
W tym celu należy przeanalizować całość przepisów odnoszących się do działalności gospodarczej w tym do działalności regulowanej, do przepisów prawa pracy oraz do przepisów dot. klasyfikacji działalności PKD.
Art. 24a ustawy o zawodach pielęgniarek i położnych uznaje praktyki indywidualne, za działalność regulowaną, a więc za działalność gospodarczą. Pięgniarka/położna zamierzająca podając praktykę indywidualną zobowiązana jest uzyskać wpierw wpis do ewidencji działalności gospodarczej zgodnie z art. 14 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i art. 25 ust. 1 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej.
Już te wymagania ustawowe, szczególnie odnoszące się do obowiązku posiadania pomieszczenia, sprzętu i wyposażenia gabinetu przez osobę zgłaszającą praktykę do rejestru działalności regulowanej czyli rejestru praktyk indywidualnych wskazuje, że nie może to być osoba zatrudniona dotychczas w zoz na podstawie umowy o pracę, która zmienia tę umowę na stosunek kontraktowy. Wynika to też z zapisu art. 27 ustawy o zawodach, który stanowi, że jeżeli praktyka indywidualna określona w art. 25 ust. 8 i art. 25a ust. 8 jest wykonywana u określonych podmiotów nie będących zoz – to obowiązek wyposażenia pomieszczenia w sprzęt i aparaturę spoczywa na tych podmiotach.
Art. 25a ust. 8 dotyczy praktyki grupowej u podmiotów nie będących zoz-ami, a art. 25 ust. 8 zatrudnienia na podstawie umowy o pracę lub zlecenia również u podmiotów nie będących zoz-ami. To ostatnie zatrudnienie traktuje się za równoznaczne z praktyką indywidualną mimo, że praktykę w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności nie jest, gdyż pracownik nie jest przedsiębiorcą.
Wymóg posiadania pomieszczenia i określonego wyposażenia nie odnosi się do praktyk indywidualnych wykonywanych wyłącznie w miejscu wezwania (art. 25 ust. 4 pkt. 3 ustawy o zawodach). Jednak pielęgniarka musi posiadać adres praktyki oraz adres przechowywania dokumentów medycznych.
Gdyby wiec pielęgniarka/położna zarejestrowała w Urzędzie Gminy praktykę indywidualną w miejscu wezwania jako działalność gospodarczą – musiałaby dla celów rejestru działalności regulowanej wskazać swój adres jako adres praktyki i miejsce przechowywania dokumentacji medycznej.
W sytuacji podpisania z zoz-em umowy na świadczenia zdrowotne dla pacjentów tego zoz-u nie byłoby to wykonywanie praktyki w miejscu wezwania gdyż całą dokumentację medyczną tworzy i przechowuje zoz bez możliwości kopiowania części dokumentacji i przekazywania jej pielęgniarkce/położnej do przechowywania pod adresem praktyki.
Ponadto takie rozwiązanie naruszałoby art. 22 § 1 i § 11 Kodeksu Pracy, który uznaje za umowę o pracę wykonywanie czynności objętych umową w miejscu wskazanym przez zleceniodawcę, pod jego kierownictwem i nadzorem, w określonych godzinach i przy pełnym ryzyku za mogące powstać szkody dla osób trzecich (niezależnie od indywidualnego ubezpieczenia oc pielęgniarki/położnej, która w tym wypadku odpowiadałaby z regresu zoz wobec niej, a nie bezpośrednio wobec pacjenta – bo nie miała z nim zawartej umowy o świadczenie zdrowotne).
Zwracam też uwagę na fakt, że praktyka grupowa – wyraźnie wyłączona ustawą z działalności w zoz-ie nie dotyczy organizacyjnie osoby prawnej gdyż spółka cywilna i spółka partnerska nie są osobami prawnymi i wykonują działania wyłącznie poprzez swoich wspólników – osoby fizyczne. Jeżeli więc istnieje zakaz wykonywania w zoz praktyki grupowej – co i tak wg. prawa dotyczy wykonywanie czynności przez konkretną pielęgniarkę lub położną – to niczym nie uzasadnione byłoby umożliwienie prowadzenia praktyki indywidualnej przez pielęgniarkę/położną, która zgłosiła w UG wykonywanie zawodu (działalności gospodarczej) w formie wyłącznie na wezwanie.
Ponadto – pielęgniarka/ położna ma prawo na podstawie art. 19 ust. 3 ustawy o zoz zawrzeć z pacjentem szpitala umowę o dodatkowe usługi pielęgnacyjne – ale nie jest to umowa z zoz-em i tylko w ten sposób można mając wpis do praktyk indywidualnych – świadczyć dodatkowe usługi pielęgnacyjne pacjentom – traktując to jako praktykę na wezwanie.
Jednocześnie wskazać należy, że zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 20.01.2004 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PDK) – Dz. U. nr 33 poz. 289 ze zm. Załącznik 1 Sekcja N – Ochrona zdrowia i pomoc społeczna podklasa 85.14.C działalność pielęgniarek i położnych obejmuje indywidualną lub zespołową działalność, prowadzoną w placówkach medycznych takich jak przychodnie zakładowe, zawodowe, szkolne, DPS i placówki inne niż szpitale, prywatne gabinety pielęgniarek/położnych oraz w domu pacjenta.
Reasumując – skoro wg. przepisów o PKD wyłączana jest praktyka indywidualna w szpitalach, a art. 27 ustawy o zawodach daje możliwość zwalniania pielęgniarki/położnej, z obowiązku posiadania pomieszczeń, wyposażenia i sprzętu tylko w przypadku zatrudnienia w zakładzie pracy nie będącym zoz-em i w sytuacji gdy praktyka indywidualna wykonywana wyłącznie w miejscu wezwania może dotyczyć tylko wezwania przez konkretnego pacjenta a nie podpisywania ze szpitalem umowy o stałe świadczenia zdrowotne i pielęgnacyjne wobec anonimowych pacjentów bez możliwości prowadzenia przez pielęgniarki/położne dla nich odrębnej dokumentacji medycznej i przechowywania jej poza szpitalem – to brak jest podstaw prawnych prowadzenia praktyki indywidualnej w zoz-ach.

mec. (-) Grażyna Filipowska-Kejna

źródło: NRPiP