Czy istnieje możliwość zawieszenia prowadzenia indywidualnej praktyki pielęgniarskiej?

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2004r. Nr 173 poz. 1807 ze zm.) przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo do Ewidencji Działalności Gospodarczej. W myśl art. 24a ustawy z dnia 5 lipca 1996 roku o zawodach pielęgniarki i położnej (t. j. Dz. U. z 2001r. Nr 57 poz.602 ze zm.), prowadzenie indywidualnej praktyki pielęgniarek, położnych, - jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy wskazanej wyżej ustawy. Oznacza to, że osoba prowadząca taką działalność ma obowiązek uzyskania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonego na podstawie art. 23 cytowanej ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz uzyskania wpisu do ewidencji działalności regulowanej na podstawie art. 65 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, którą zgodnie z art. 25 ust.1 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej jest rejestr indywidualnych praktyk prowadzony przez okręgową radę pielęgniarek i położnych.
Z analizy przedstawionych powyżej zapisów wynika, iż oprócz przepisów ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej zastosowanie będą tu miały również zapisy o swobodzie działalności gospodarczej. Dlatego też, w przypadku czasowego zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej prowadzonej w formie indywidualnej praktyki pielęgniarskiej będzie zastosowanie będą miały ogólne zasady prawa gospodarczego.
Zawieszenie oznacza zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej przez określony czas. Chcąc zawiesić działalność należy zawiadomić pisemnie o tym fakcie urząd skarbowy i oddział ZUS-u.
Zarówno przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 1998r. Nr 137 poz.887), jak i przepisy, cytowanej już, ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie zawierają pojęcia zawieszenia działalności. Co więcej, za cały okres, tj. od dnia jej rozpoczęcia do dnia jej zakończenia - należne są składki na poszczególne ubezpieczenia. Wnioskować należy, iż prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej występuje zarówno w okresach faktycznego wykonywania usług, jak również w okresach wykonywania innych czynności związanych z działalnością. Czego potwierdzeniem jest uzasadnienie do wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 17 grudnia 2003 r., sygn. akt III AUa 1531/03, w którym czytamy: "Prowadzenie działalności pozarolniczej (gospodarczej) w rozumieniu przepisu art. 13 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (...) obejmuje nie tylko faktyczne wykonywanie czynności należących do zakresu tej działalności lecz także czynności zmierzające do zaistnienia takich czynności gospodarczych".
W trakcie prowadzenia pozarolniczej działalności mogą się również zdarzyć sytuacje, kiedy prowadzący działalność zaprzestaje na pewien czas jej prowadzenia, tzn. nie wykonuje jakichkolwiek czynności zmierzających do osiągnięcia przychodów. Przykładowo, mogą to być sytuacje spowodowane sezonowością prowadzonej działalności, wyjazdem prowadzącego działalność lub różnymi zdarzeniami losowymi. W takim przypadku osoba taka zobowiązana jest poinformować ZUS o tym fakcie. Dokonuje tego poprzez wyrejestrowanie siebie z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA jako osoby ubezpieczonej i ZUS ZWPA jako płatnika składek. Niemniej jednak w sprawach spornych lub budzących wątpliwości, ZUS ma prawo zakwestionować okresy czasowego zaprzestania prowadzenia działalności, szczególnie jeżeli dotyczy to kilkudniowych okresów w ciągu jednego miesiąca i gdy powtarzają się one nagminnie. Wówczas ZUS obejmuje taką osobę ubezpieczeniami z okresem wstecznym, co w konsekwencji powoduje zobowiązanie osoby prowadzącej działalność do zapłaty zaległych składek wraz z odsetkami za zwłokę.
Fakt, że osoba faktycznie nie prowadziła w danym okresie działalności gospodarczej może podlegać akceptacji w przypadku, kiedy osoba ta zgłosiła przerwę w wykonywaniu działalności w urzędzie skarbowym, a urząd tę przerwę uznał. Zaznaczyć jednak należy, że zaświadczenie z urzędu skarbowego o zgłoszonej przerwie w prowadzonej działalności uzyskać mogą jedynie osoby prowadzące działalność gospodarczą opodatkowaną w formie karty podatkowej. Natomiast przedsiębiorcy opodatkowani w inny sposób - nie mają możliwości zdobycia takiego zaświadczenia. ZUS podkreśla jednak, że informacje uzyskane w urzędzie skarbowym mają charakter pomocniczy i nie przesądzają bezwzględnie o fakcie prowadzenia lub nie działalności.
Należy również zaznaczyć, że ZUS i Ministerstwo Zdrowia prezentują odmienne stanowisko w kwestii ustalenia okresu podlegania ubezpieczeniom osoby prowadzącej pozarolniczą działalność oraz obowiązku opłacania składek. Zdaniem:
1) ZUS - przedsiębiorca podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz zobowiązany jest do opłacania z tego tytułu składek ubezpieczeniowych za okres faktycznego wykonywania działalności,
2) Ministerstwa Zdrowia - składkę na ubezpieczenie zdrowotne należy opłacać za okres od daty wskazanej w uprawnieniu do prowadzenia działalności na podstawie wpisu do ewidencji do dnia wykreślenia wymienionego wpisu.

Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że za okres w którym osoba czasowo zaprzestała prowadzenia działalności, nie opłacając z tego powodu składek na ubezpieczenia społeczne, obowiązana jest opłacić składki na ubezpieczenie zdrowotne.
W kompetencji dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia leży rozpatrywanie spraw z zakresu m.in. objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym. Może się zdarzyć, że dyrektor oddziału wojewódzkiego NFZ wyda decyzję o obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego w okresie faktycznego zaprzestania prowadzenia działalności. Wtedy decyzja taka - po uprawomocnieniu się - podlega wykonaniu. Oczywiście od tej decyzji prowadzący działalność może wnieść odwołanie.
Mając na uwadze powyższe fakty, jeśli Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz Urząd Skarbowy nie zgłoszą zastrzeżeń, nie istnieją przeszkody zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej wykonywanej w formie indywidualnej praktyki pielęgniarskiej. Taka sytuacja nie wywołuje skutków w sferze rejestru indywidualnych praktyk.

Sporządził:
mgr Marcin Michalczyk

Zatwierdził:
mgr Iwona Choromańska
Radca prawny NRPiP

źródło: NRPiP